માખણ, ઘી કે તેલ? કયો વિકલ્પ સારો છે?
This article page has been viewed 70 times
Table of Content
માખણ, ઘી કે તેલ? કયો વિકલ્પ સારો છે?
"હેલ્ધી ફેટ્સ" વિશે ઘણી ચર્ચા ચાલી રહી છે, ચાલો સમજીએ કે કયો વિકલ્પ વધુ સારો છે!
ઘી, માખણ કે તેલનો ભારતીય પરિદ્દશ્ય. The Indian Scenario of Ghee, Butter or Oil
ભારતભરના રસોડામાં માખણ, ઘી અને તેલનો વ્યાપકપણે ઉપયોગ અનેક સ્વાદિષ્ટ વાનગીઓ બનાવવા માટે થાય છે. તે વિવિધ સ્વાદ અને સ્વાદ આપે છે. ભારતીય રસોઈમાં તલના તેલથી લઈને મગફળીના તેલ સુધીના ઘણા વિવિધ પ્રકારના તેલનો ઉપયોગ થાય છે, અને આ દિવસોમાં ઓલિવ તેલ સૌથી વધુ પસંદ કરવામાં આવે છે.
સ્વાસ્થ્ય અને પોષણ તરફ વધતા ધ્યાન સાથે, લોકો રોજિંદા રસોઈમાં ઉપયોગમાં લેવાતી ચરબીની માત્રા અને ગુણવત્તા વિશે વધુને વધુ જાગૃત થઈ રહ્યા છે. મીઠાઈઓ અથવા સ્વાદિષ્ટ વાનગીઓ રાંધવાની વાત આવે ત્યારે માખણ, ઘી અને તેલ, ત્રણેયના વિવિધ ઉપયોગો છે.
તો માખણ, ઘી અને વનસ્પતિ તેલ વચ્ચે ખરેખર શું તફાવત છે? So what is the real difference between butter, ghee and vegetable oil?
સારું, માખણ અને તેલ વચ્ચેનો પહેલો મુખ્ય તફાવત એ છે કે માખણ ઘન હોય છે અને વનસ્પતિ તેલ પ્રવાહી સ્થિતિમાં હોય છે. માખણ 20% પાણી હોય છે, જે રસોઈ દરમિયાન બાષ્પીભવન થાય છે. જોકે, વનસ્પતિ તેલ શુદ્ધ ચરબી હોય છે જેમાં પાણી હોતું નથી અને રસોઈ દરમિયાન તેલમાંથી ભેજ બાષ્પીભવન થતો નથી.
દૂધના ઘન પદાર્થો અને પાણીને દૂર કરવા માટે માખણ ગરમ કરીને ઘી બનાવવામાં આવે છે. તેમાં મીઠી સ્વાદ હોય છે અને માખણ કરતાં ધુમાડો પણ વધારે હોય છે, જેનો અર્થ છે કે તેને ધૂમ્રપાન શરૂ કરતા પહેલા ઊંચા તાપમાને ગરમ કરી શકાય છે.
ઘી, માખણ કે તેલ, કયો વિકલ્પ વધુ સ્વસ્થ છે? Which is a healthier option, Ghee, Butter or Oil?
તેલમાં સામાન્ય રીતે અસંતૃપ્ત ચરબી હોય છે - મોનો અનસેચ્યુરેટેડ ફેટી એસિડ (MUFA) અને પોલી અનસેચ્યુરેટેડ ફેટી એસિડ (PUFA), જ્યારે માખણ એક કુદરતી ડેરી ઉત્પાદન છે જે દૂધ અથવા ક્રીમને મંથન કરીને બનાવવામાં આવે છે, તેમાં સંતૃપ્ત ચરબી, દૂધ પ્રોટીન અને થોડી માત્રામાં પાણી પણ હોય છે.
માખણમાં સંતૃપ્ત ચરબી હોય છે. જૂના સિદ્ધાંતમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે માખણમાં ઘણી બધી સંતૃપ્ત ચરબી હોય છે, જેના કારણે તે વજનમાં વધારો, ઉચ્ચ કોલેસ્ટ્રોલ, હૃદય રોગ વગેરે જેવા ઘણા રોગોનું ગુનેગાર બને છે.... જોકે, નવા સંશોધનમાં સંતૃપ્ત ચરબીનું પ્રમાણ અને હૃદય રોગ અથવા ઉચ્ચ કોલેસ્ટ્રોલ વચ્ચે કોઈ સંબંધ દર્શાવવામાં આવ્યો નથી. માખણમાં, સંતૃપ્ત ફેટી એસિડ (SFA) મુખ્ય પ્રકાર (લગભગ 65-70%) બનાવે છે, ત્યારબાદ મોનો અનસેચ્યુરેટેડ ફેટી એસિડ (MUFA) (લગભગ 25%) અને ઓછામાં ઓછી માત્રામાં બહુઅસંતૃપ્ત ફેટી એસિડ (PUFA) આવે છે જે લગભગ 2 થી 3% છે. માખણમાં અન્ય પ્રકારની ચરબી કોલેસ્ટ્રોલ અને ફોસ્ફોલિપિડ્સ છે. સંતૃપ્ત ચરબીમાં, લગભગ 10 થી 15% શોર્ટ ચેઇન ફેટી એસિડ અને મીડિયમ ચેઇન ફેટી એસિડ હોય છે. અહીંથી આરોગ્ય પરિબળ શરૂ થાય છે. આ પ્રકારના ફેટી એસિડ્સ આપણા શરીરમાં અલગ રીતે ચયાપચય પામે છે. તેમની ટૂંકી સાંકળ લંબાઈ અને મધ્યમ સાંકળ લંબાઈને કારણે, તે તૂટી જાય છે અને સીધા શરીરમાં શોષાય છે. લાંબી સાંકળ ફેટી એસિડ્સથી વિપરીત, મધ્યમ સાંકળ ફેટી એસિડ્સ સીધા યકૃતમાં જાય છે અને સ્નાયુઓ અને અવયવો દ્વારા ઉપયોગમાં લેવા માટે બળતણમાં રૂપાંતરિત થાય છે. તે ચરબી તરીકે જમા થતા નથી. આમ સંશોધન દર્શાવે છે કે આ ચરબી વજન ઘટાડવા માટે સ્વસ્થ છે.
માખણ અને શરીરના સ્વાસ્થ્ય પર તેની અસર અંગે ઘણી દલીલો છે. માખણ માર્જરિન કરતાં વધુ સારો વિકલ્પ છે, જે માખણનો વિકલ્પ છે જે ટ્રાન્સ ચરબીથી ભરપૂર હોય છે અને તે અતિ સ્વાસ્થ્યપ્રદ છે. જોકે, ઘરે બનાવેલ સફેદ માખણ વ્યાપારી માખણ કરતાં પણ વધુ સારું છે કારણ કે તે ઓછું પ્રોસેસ્ડ હોય છે.
ઘી સંતૃપ્ત ચરબીથી ભરપૂર હોય છે અને તેમાં કન્જુગેટેડ લિનોલીક એસિડ (CLA) ભરપૂર હોય છે જેના ઘણા સ્વાસ્થ્ય લાભો છે. ઘીમાં બ્યુટીરેટ પણ ભરપૂર હોય છે જે આંતરડાના સ્વાસ્થ્યને સુધારવા માટે સાબિત થયું છે. તે શરીરમાં બળતરા ઘટાડવામાં પણ મદદ કરે છે જે હૃદય રોગ, ડાયાબિટીસ, કેન્સર વગેરે જેવા ક્રોનિક રોગોની શરૂઆતને રોકવા માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ઘી ચરબીથી ભરપૂર હોય છે પરંતુ તે મધ્યમ સાંકળ ફેટી એસિડ (MCT) છે, જે શરીરના ચરબીયુક્ત પેશીઓમાં સંગ્રહિત થતા નથી અને વજન વધારવામાં ફાળો આપે છે. તેના બદલે તેનો ઉપયોગ શરીર દ્વારા ઉર્જા વધારવા માટે થાય છે. દરરોજ એક ચમચી ઘી તમારી કમર અથવા હિપનો પરિઘ વધારશે નહીં, પરંતુ તે તમારા પેટને ઘટાડવામાં મદદ કરશે.
બીજી બાજુ, તેલમાં MUFA અને PUFA વધુ હોય છે, જોકે દરેક તેલનો પોતાનો ગુણોત્તર હોય છે. ઓલિવ તેલમાં ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ હોવાનું કહેવાય છે અને તેમાં 77% MUFA પણ હોય છે જે તેના બળતરા વિરોધી સ્વભાવને કારણે હૃદયને સુરક્ષિત રાખવાના ફાયદા માટે જાણીતું છે. કોકનટ તેલમાં ફરીથી MCT (મધ્યમ ચેઇન ફેટી એસિડ) વધુ હોય છે અને તેથી તે એક સમજદાર પસંદગી છે. મગફળીના તેલમાં 49% MUFA હોય છે અને બાકીનું PUFA અને SFA હોય છે.
અન્ય વનસ્પતિ તેલ ઘણા બીજમાંથી કાઢવામાં આવે છે - રેપસીડ્સ, સોયાબીન, મકાઈ, સૂર્યમુખી, વગેરેમાં ઓમેગા-6 ફેટી એસિડ અને PUFA વધુ હોય છે જે કદાચ બળતરા તરફી પ્રકૃતિનું હોઈ શકે છે. હા, ઓમેગા 6 ની કેટલીક માત્રા પણ જરૂરી છે, પરંતુ ઓમેગા-3 સમૃદ્ધ તેલ સાથે યોગ્ય સંતુલન વિના, વધુ પડતા ઓમેગા-6 આધારિત તેલનો ઉપયોગ શરીરમાં બળતરા તરફ દોરી શકે છે.
Related Articles
Follow US
रेसिपी श्रेणियाँ
- विटामिन बी12 से भरपूर रेसिपी | शाकाहारियों के लिए विटामिन बी12 युक्त 16 recipes
- कम कैलोरी भारतीय शाकाहारी व्यंजन | पौष्टिक लो कैलोरी रेसिपी 269 recipes
- पौष्टिक लो-कोलेस्ट्रॉल रेसिपी | पौष्टिक लो-कॉलेस्ट्रोल फूड्स | कोलेस्ट्रॉल को कम करता 164 recipes
- पौष्टिक ब्रेकफास्ट रेसिपी | हेल्दी भारतीय शाकाहारी सुबह का नाश्ता | 191 recipes
- डायबिटीज रेसिपी | मधुमेह के लिए रेसिपी | 304 recipes
- गर्भावस्था के लिए रेसिपी | गर्भावस्था के लिए व्यंजन 258 recipes
- बिना तेल रेसिपी, हेल्दी जीरो ऑयल के व्यंजन 41 recipes
- आयरन से भरपूर भारतीय व्यंजन 137 recipes
- एसिडिटी को नियंत्रित करने के लिए शाकाहारी भारतीय व्यंजन 77 recipes
- पौष्टिक सब्जी रेसिपी 51 recipes
- हेल्दी स्नैक्स रेसिपी 130 recipes
- हेल्दी हार्ट रेसिपी | हेल्दी हार्ट रेसिपी 232 recipes
- हेल्दी सूप रेसिपीज | पौष्टिक सूप 49 recipes
- कैल्शियम से भरपूर 177 recipes
- उच्च रक्तचाप के लिए व्यंजन | रक्त चाप को कम करने 48 recipes
- स्वस्थ भारतीय सलाद रेसिपी | स्वस्थ शाकाहारी भारतीय सलाद व्यंजन | 64 recipes
- लो कार्ब डाइट रेसिपी 98 recipes
- हाइपोथायरायडिज्म शाकाहारी आहार योजना 30 recipes
- आर्थराइटिस डाइट रेसिपी | गठिया के लिए भारतीय आहार | जोड़ों के दर्द के लिए स्वस्थ आहार | 41 recipes
- विटामिन के से भरपूर रेसिपी 21 recipes
- प्रोटीन से भरपूर भारतीय व्यंजन 191 recipes
- फैटी लीवर डाइट रेसिपी 19 recipes
- पीसीओएस आहार | पीसीओएस व्यंजन | पॉलीसिस्टिक ओवरी सिंड्रोम भारतीय व्यंजन | 97 recipes
- ग्लूटेन मुक्त व्यंजनों | लस मुक्त | ग्लूटिन फ्री 115 recipes
- उच्च फाइबर व्यंजनों, फाइबर युक्त 196 recipes
- कैंसर रोगियों के लिए व्यंजन 203 recipes
- जॉन्डिस के लिए आहार | पौष्टिक पीलिया आहार 33 recipes
- अंकुरित अनाज के व्यंजन 43 recipes
- टायफ़ायड 45 recipes
- इर्रिटेबल बोवेल सिंड्रोम का आहार 8 recipes
- किडनी स्टोन के लिए डाइट रेसिपी 5 recipes
- घरेलु नुस्खे रेसिपी | पौष्टिक घरेलु नुस्खे 135 recipes
- स्वस्थ वरिष्ठ नागरिक रेसिपी 143 recipes
- डायलिसिस के लिए डाइट रेसिपी 4 recipes
- स्वस्थ भारतीय पेय | वजन घटाने के लिए स्वस्थ भारतीय जूस | बिना चीनी वाले भारतीय पेय, जूस | 90 recipes
- गठिया के लिए भारतीय रेसिपी 10 recipes
- पोटेशियम से भरपूर 45 recipes
- वीगन ड़ाइट 147 recipes
- उल्टी के इलाज के व्यंजन 5 recipes
- सदा जवान रहने का 134 recipes
- ओमेगा 3 फैटी एसिड से भरपूर रेसिपी 18 recipes
- जिंक रिच फूड्स | जिंक रिच भारतीय व्यंजनों | 27 recipes
- विटामिन बी1 थायमीन की रेसीपी 66 recipes
- विटामिन ए से भरपूर रेसिपी | बीटा कैरोटीन | रेटिनोल 60 recipes
- मलेरिया के मरीजों के लिए डाइट रेसिपी 13 recipes
- एंटीऑक्सीडेंट से भरपूर भारतीय रेसिपी 231 recipes
- मैग्नीशियम से भरपूर भारतीय रेसिपी 77 recipes
- कम ग्लाइसेमिक इंडेक्स भारतीय 59 recipes
- पौष्टिक भारतीय डिनर 63 recipes
- विटामिन सी से भरपूर रेसिपी 61 recipes
- लो ब्लड प्रेशर के लिए सलाद 4 recipes
- पौष्टिक लंच 20 recipes
- स्तनपान की रेसिपीः 22 recipes
- हाइपरथायराइडिज़्म आहार योजना | भारतीय व्यंजनों हाइपरथायराइडिज़्म 24 recipes
- विटामिन E युक्त आहार 37 recipes
- विटामिन बी3, नियासिन से भरपूर 21 recipes
- सर्जरी के पश्चात का आहार 29 recipes
- लो ब्लड प्रेशर डेसर्टस् / मिठाई 6 recipes
- सेलेनियम रेसिपी, सेलेनियम भोजन 12 recipes
- फास्फोरस रिच फूड्स 44 recipes
- कॉपर 9 recipes
- विटामिन बी 2 रिबोफ्लाविन 18 recipes
- विटामिन बी6 डाइट रेसिपी 17 recipes
- विटामिन बी 9 रिच फोलेट की रेसिपी 30 recipes
- बी विटामिन रेसिपी 160 recipes
- मैराथन दौड़ने वाले एथलीट के लिए पौष्टिक 95 recipes
- मैंगनीज डाइट रेसिपी 16 recipes
- थैलेसीमिया आहार 11 recipes
- डिटॉक्स वाटर, फलों का डिटॉक्स पानी 4 recipes
- लैक्टोज मुक्त / डेयरी मुक्त व्यंजन 17 recipes
- ओमेगा 6 फैटी एसिड व्यंजनों 18 recipes
- फ़यटोनुट्रिएंट्स रेसिपी 33 recipes
- क्रोनिक किडनी बीमारी के लिए भारतीय रेसिपी | किडनी के अनुकूल भारतीय व्यंजन | 2 recipes
- Selenium1 0 recipes
- झटपट स्नॅकस् रेसिपी , झटपट स्टार्टस् रेसिपी 197 recipes
- सुबह का झटपट नाश्ता रेसिपी | भारतीय क्विक नाश्ता रेसिपी | 92 recipes
- झटपट सब्जी रेसिपी 62 recipes
- झटपट रोटी | झटपट पराठे रेसिपी 27 recipes
- भारतीय झटपट मिठाई की रेसिपी 63 recipes
- झट-पट स्टर-फ्राय 10 recipes
- झटपट सूप रेसिपीज 45 recipes
- झटपट चटनी 47 recipes
- चावल के व्यंजन 30 recipes
- 10 मिनट व्यंजनों के तहत नाश्ता 36 recipes
- डिप्स् और सॉस की झटपट भारतीय रेसिपी 55 recipes
- क्विक वेज इंडियन पिज़्ज़ा 12 recipes
- पास्ता की झटपट रेसिपी 14 recipes
- अचार की झटपट रेसिपी 14 recipes
- झटपट दाल रेसिपी , झटपट कढ़ी 13 recipes
- 5 मिनट में बनने वाली स्नैक्स 22 recipes
- झटपट स्वस्थ रेसिपी 23 recipes
- झटपट भारतीय प्रेशर कुकर 31 recipes
- झटपट डेसर्ट व्यंजन 41 recipes
- 3 सामग्री के उपयोग से बनती 36 recipes
- झटपट डेसर्टस् भारतीय रेसिपी 10 recipes
- 4 सामग्री से बनने वाली रेसिपी 18 recipes
- 5 सामग्री के उपयोग से बनती 16 recipes
- भारतीय व्यंजन 1397 recipes
- चाइनीज रेसिपी | चायनीज़ व्यंजन | 117 recipes
- इटालियन व्यंजन, इटालियन खाना 147 recipes
- मेक्सिकन व्यंजन | मेक्सिकन खाना | मेक्सिकन रेसिपी | 52 recipes
- लॅबनीस् के रेसिपी | शाकाहारी लॅबनीस् व्यंजन 33 recipes
- थाई रेसिपी | थाई व्यंजन | 24 recipes
- फ्रेन्च व्यंजन 32 recipes
- अमेरिकन व्यंजन 19 recipes
- बच्चों के लिए टिफिन की रेसिपी 161 recipes
- बच्चों के लिए रेसिपी (1 से 3 साल के लिए) 19 recipes
- बच्चों के लिए मिठे व्यंजन 173 recipes
- बच्चों का आहार (10 से 12 महीने के लिए) भारतीय 14 recipes
- बच्चों के लिए झटपट वेज व्यंजन 40 recipes
- बच्चों का सुबह का नाश्ता 105 recipes
- माँ का दूध छुड़ाने के समय ८ से ९ महीने के बच्चों के लिए आहार 19 recipes
- बच्चों का पौष्टिक आहार 99 recipes
- बच्चों के लिए नाश्ते की रेसिपी 312 recipes
- व्यंजन जो बच्चे पकाएँ 8 recipes
- बच्चों के लिए स्कूल के बाद का नाश्ता 350 recipes
- बच्चों के लिए सूखे नाश्ते की रेसिपी 36 recipes
- फिंगर फूड़स् 30 recipes
- बच्चों का वज़न बढ़ाने के व्यंजन 24 recipes
- बच्चों के लिए रॅप्स् और रोल्स् 9 recipes
- बच्चों के लिए वेज पास्ता 14 recipes
- दिमाग तेज़ करने वाले व्यंजन 32 recipes
- बच्चों के लिए प्रोटीन युक्त आहार 37 recipes
- माँ का दूध छुडाने के समय ६ से ७ महीने के बच्चों के लिए आहार 12 recipes
- बच्चों के लिए पिज्जा 18 recipes
- बच्चों के लिए लोह युक्त आहार 23 recipes
- बच्चों के लिए फाइबर युक्त आहार 25 recipes
- बच्चों के लिए नूडल्स् 6 recipes
- बच्चों के लिए ऊर्जा युक्त आहार 38 recipes
- बच्चों के लिए कॅल्शियम युक्त आहार 51 recipes
- बच्चों के लिए रोगश्रमता बढ़ाने के व्यंजन 18 recipes
- बेबी फूड रेसिपी, 6 से 18 महीने तक के लिए 24 recipes
- बच्चों का वजन कम करने के व्यंजन 31 recipes
- दाँत आने के समय बच्चों का आहार 7 recipes
- 8 से 9 महीने के भारतीय बेबी के लिए अनाज और दालें 5 recipes
- 7 महीनों में खाद्य पदार्थों के सेवन करना 7 recipes
- टीनएजर के लिए 154 recipes
- स्टार्टस् रेसिपी, नाश्ते रेसिपी 1015 recipes
- ब्रेकफास्ट रेसिपी | सुबह का नाश्ता | 483 recipes
- मेन कोर्स वेज रेसिपी 879 recipes
- भारतीय सलाद रेसिपी | सलाद रेसिपी | सलाद वेज रेसिपी | 130 recipes
- भारतीय मिठाई | अंडा रहित भारतीय मिठाई | 331 recipes
- भारतीय सूप की रेसिपी | वेज सूप रेसिपीज | 128 recipes
- भारतीय पेय रेसिपी 191 recipes
- डिनर रेसिपी 613 recipes
- Indian Dinner1 1 recipes
- भारतीय लंच रेसिपी 541 recipes
- खाने के साथ परोसे जाने वाले रेसिपी 223 recipes
- यात्रा के लिए भारतीय 293 recipes
- बार्बेक्यू 13 recipes
- भारतीय फ्रोजन फूड्स वेज फ्रीज़र 67 recipes
- पूरे गेहूँ की रेसिपी 31 recipes
- मनपसंद भारतीय रेसिपी | कम्फर्ट फ़ूड 120 recipes
- डिनर मेनू 27 recipes
- आसान भारतीय शाकाहारी रेसिपी 39 recipes
- नया तरीका से 4 recipes
- बिना पकाए हुई इंडियन रेसिपी 27 recipes
- अड्वैन्स्ड रेसपी 59 recipes
- अंडेवाला केक रेसिपी 3 recipes
- माइक्रोवेव रेसिपी | माइक्रोवेव व्यंजनों | भारतीय माइक्रोवेव ओवन शाकाहारी 44 recipes
- अवन 212 recipes
- स्टीमर 51 recipes
- कढ़ाई 254 recipes
- भारतीय बारबेक्यू रेसिपी | भारतीय बारबेक्यू शाकाहारी व्यंजन 10 recipes
- सिजलर ट्रे 3 recipes
- मिक्सर ग्राइंडर के व्यंजन | मिक्सर ग्राइंडर 313 recipes
- प्रेशर कुकर 178 recipes
- तवा वेज 362 recipes
- नॉन - स्टीक पॅन 654 recipes
- अप्पे मोल्ड रेसिपी 10 recipes
- भारतीय फ्रीजर व्यंजन | भारतीय फ्रीजर शाकाहारी व्यंजन 14 recipes
- पॅन 113 recipes
- गहरा पॅन 75 recipes
- नॉन - स्टीक कढ़ाई 119 recipes
- फ्रिज 68 recipes
- वफ़ल रेसिपी 2 recipes
- हाण्डी 9 recipes
- ज्यूसर और हॉपर 30 recipes
- इक्विपमेंट ग्रिलर 11 recipes
- टोस्टर 10 recipes
- गैस टोस्टर 3 recipes
- स्टीम रेसिपी, स्टीम्ड इंडियन वेजिटेरियन 30 recipes
- बिना पकाए हुई रेसिपी 108 recipes
- वेजीटेरियन बेक्ड इंडियन रेसिपी 108 recipes
- उबालकर कर पकाया हुई 45 recipes
- तली हुई रेसिपी 116 recipes
- तवा रेसिपी 124 recipes
- हल्का तलना वेज भारतीय 11 recipes
- माइक्रोवेव 20 recipes
- हल्के से तला हुआ रेसिपी 120 recipes
- प्रेशर कुक 67 recipes
- स्टर-फ्राय 19 recipes
- भुना हुआ रेसिपी 0 recipes
